Gayb, ‘insanın duyuları aracılığı ile algılayamadığı, görünmeyen, bilinmeyen, şahit olunmayan bilgiler, geleceğe ve geçmişe dair olaylar’ anlamına gelir. Yüce Allah’ın dilediği kullarına bildirdiği gayba ait bilgilere iman etmek ise önemli bir mümin vasfıdır. Bir ayette şöyle buyrulur:
"O, gaybı bilendir, Kendi gaybını (görülmez bilgi hazinesini) kimseye açık tutmaz (ona mutalı kılmaz). Ancak elçileri (peygamberleri) içinde razı olduğu (seçtikleri kimseler) başka. Çünkü O, bunun önüne ve arkasına izleyici (gözetleyici)ler dizer." (Cin Suresi, 26-27)
Yüce Allah’ın "…Sen Yücesin, bize öğrettiğinden başka bizim hiçbir bilgimiz yok…" (Bakara Suresi, 32) ayetinde bildirdiği üzere, her konuda tek bilgi sahibi olan Yüce Rabbimiz’dir. Kullarına bilgisinin dilediği kadarını açan Allah’ın sonsuz ilminin önemli örneklerinden biri gayb haberleridir. Tüm yaşamını Allah’ın rızasını kazanmak için geçiren müminlerin en önemli özelliklerinden biri ise, Rabbimiz’in Kuran’da bildirdiği ve Peygamber Efendimiz (sav)’e vahyettiği bu gayb haberlerine olan samimi imanlarıdır. Sonsuz ilim sahibi Yüce Allah, Kuran’ın birçok ayetinde gaybı bilenin, yalnızca Kendisi olduğunu bildirmektedir. Bu ayetlerden biri şöyledir:
"(Allah:) “Ey Adem, bunları onlara isimleriyle haber ver” dedi. O, bunları onlara isimleriyle haber verince de dedi ki: “Size demedim mi, göklerin ve yerin gaybını gerçekten Ben bilirim, gizli tuttuklarınızı ve açığa vurduklarınızı da Ben bilirim." (Bakara Suresi, 33)
Gayba ait bilgilerin, genellikle sadece geleceğe ait, bilinmeyen bilgiler olduğu düşünülmektedir. Oysa gayb hem geçmiş hem de geleceğe dair haberleri içermektedir. Geçmişte yaşananlar da gelecekte yaşanacak olanlar da Allah Katında saklı bulunan bilgilerdir. Ancak Allah, Kendi Katında bulunan gayb bilgilerinden bazılarını, elçileri vasıtasıyla insanlara bildirerek bunları bilinir, müşahede edilir hale getirmektedir. Örneğin Yüce Allah bazı Kuran ayetlerinde geçmişe yönelik bilgiler vererek, Peygamberimiz (sav)’e bunların gayb haberleri olduğunu şu şekilde bildirmiştir:
"Bunlar: Sana vahyettiğimiz gayb haberlerindendir. Bunları sen ve kavmin bundan önce bilmiyordun. Şu halde sabret. Şüphesiz (güzel olan) sonuç takva sahiplerinindir." (Hud Suresi, 49)
Ayetlerde de bildirildiği üzere Yüce Allah Peygamberimiz (sav)’e henüz yaşanmamış bazı olaylardan da haberler vermiştir ki, bunlar geleceğe dair gayb haberleridir. Örneğin Mekke’nin fethi (Fetih Suresi, 27) ve Rum’un putperestlere karşı galibiyeti (Rum Suresi, 3-4), bu olaylar henüz yaşanmadan önce Peygamberimiz (sav)’e bildirilmiştir. Peygamberimiz (sav)’in kıyamet alametleri, ahir zaman gibi konulardaki hadisleri de, herşeyi bilen Allah’ın kendisine bildirdiği geleceğe dair gayb bilgileridir.
Kuran’da peygamberlere ve diğer bazı salih müminlere de gayba ait bilgiler verildiği bildirilmektedir. Örneğin Hz. Yusuf’a kardeşlerinin tuzaklarının boşa çıkacağı haber verilmiş (Yusuf Suresi, 15), Hz. Musa’nın annesine, suya bıraktığı çocuğunun yaşayacağı ve peygamber olacağı bildirilmiştir. (Kasas Suresi, 7)
Kısacası, bizim geçmiş ve gelecek olarak isimlendirdiğimiz olay ve bilgilerin tamamı, Allah Katında saklı duran gayb haberleridir. İlim bakımından herşeyi kuşatan Allah, dilediği zaman dilediği kişiye bu haberlerden bazılarını vererek, gaybın bir kısmını insanlar için bilinir hale getirmektedir.
Gaybe İman Etmek Bir Mümin Vasfıdır
Allah’ın kontrolünde olduklarını bilen müminler, kainatta insanın tam olarak kavrayamadığı başka hakikatlerin de olduğunun bilincindedirler. Her insan ancak belli şeyleri görebilir, belli şeyleri duyabilir, aklının alabildiği, Yüce Allah’ın izin verdiği kadarını anlayabilir. Bu acizliklerinin farkında olan ve Allah’a gönülden iman eden müminler bu nedenle, Allah’ın Kuran’da kendileri için gayb olduğunu bildirdiği hakikatlere de gönülden iman ederler. Kendilerine Özel İlim Verilenler Allah’ın kendilerine özel ilim verdiği kişiler, bu ilim sayesinde Allah’ın izniyle geçmişten ve gelecekten haber verebilmekte, yaşanan olayların iç yüzünü görmekte, bunlardan farklı sonuçlar çıkarabilmektedirler. Örneğin Kuran’da bildirilen ve Hz. Musa’nın kendisine ilminden öğretmesi için tabi olduğu ilim sahibi kişi bunlardan biridir. Hz. Hızır olduğu kabul edilen bu kişi Allah’ın kendisine bildirdiği kadarıyla olayların iç yüzünü, nasıl gelişeceğini bilebilecek bir ilme sahiptir. Bu nedenle gelişecek olaylara göre önceden tedbir alabilmektedir. Yüce Allah’ın kaderde belirlediği bu tedbirler, dışarıdan bakan ve bu ilmin bilincinde olmayan birisine şaşırtıcı gelebilmektedir.
Cinler Gaybı Bilemez
Bazı insanlar cinlerin gaybı bildiği yönünde yanlış bir inanışa sahiptir. Ancak gayb konusunda cinler de tıpkı insanlar gibi Allah’ın bildirdiği dışında herhangi bir bilgiye sahip değillerdir. Gaybe dair söyledikleri ise birer zan ve tahminden ibarettir. Nitekim emrindeki cinlerin, yere yığılıp düşene kadar Hz. Süleyman’ın öldüğünü dahi anlayamamaları bu konudaki en açık delillerden biridir. Kuran’da bu durum şöyle bildirilmektedir:
"Böylece onun (Süleyman’ın) ölümüne karar verdiğimiz zaman, ölümünü, onlara, asasını yemekte olan bir ağaç kurdundan başkası haber vermedi. Artık o, yere yıkılıp-düşünce, açıkça ortaya çıktı ki, şayet cinler gaybı bilmiş olsalardı böylesine aşağılanıcı bir azap içinde kalıp-yaşamazlardı." (Sebe Suresi, 14)
Kuran’da Kehanette Bulunmak Yasaklanmıştır
Günümüzde sık sık karşılaştığımız, gelecekten veya geçmişten haber verdiğini iddia eden kahinler ve falcıların da gaybı bilmeleri mümkün değildir. İman etmeyen cinlerle işbirliği halinde olan bu kişiler, zan ve tahminle yalan söylemektedirler. Kehanet adı verilen bu uydurmalar, Allah inancı zayıf bazı insanlar üzerinde etkili olabilmektedir. Allah’ın belirlediği kader dışında hiçbir şeyin gerçekleşemeyeceğini bilmeyen bu insanlar korku ve endişeye kapılmakta, kendilerince tedbir almak amacıyla akıl ve mantık dışı şeyler yaparak komik duruma düşmekte, böylece şeytanın oyununa gelmektedirler.
Allah’ın Yarattığı Kader Kusursuzdur
Sonsuz ilim sahibi olan Yüce Rabbimiz, kainattaki tüm varlıkları bir kader ile yaratmıştır. Allah’ın yarattığı kader kusursuzdur. Müminler de, kendileri için bir gayb olan kadere inanırlar ve Allah’ın onu en mükemmel şekilde yarattığını, sonuçta kendileri için en güzel ve hayırlı olanın gerçekleşeceğini bilirler. Nitekim Allah, iman eden kullarına vaatte bulunmuş, onları en güzel sonuç olan cennetle müjdelemiştir. Kuran ayetlerinde şöyle bildirilmektedir:
"Ancak tevbe eden, iman eden ve salih amellerde bulunanlar (onların dışındadır); işte bunlar, cennete girecekler ve hiçbir şeyle zulme uğratılmayacaklar. Adn cennetleri (onlarındır) ki, Rahman (olan Allah, onu) Kendi kullarına gaybtan vadetmiştir. Şüphesiz O’nun va’di yerine gelecektir." (Meryem Suresi, 60-61)
